Çinin cənubunda tikiş maşınlarının səsi heç vaxt susmur.
Zavodların pəncərələrindən cingildəyən bu səslər səhərdən axşama kimi dünyaya qarışır. Burada istehsal olunan köynəklər, şortiklər, şalvarlar və çimərlik paltarları hazır olduqdan sonra 150-dən çox ölkənin qarderobunu doldurmaq üçün yola düşür.
Maşınların səs-küyü dünyanın ən böyük sürətli moda pərakəndə satışçısı Şeynii gücləndirən fabriklərin yerləşdiyi "Şeyn kəndi" kimi tanınan Panyudan gəlir.
News24.az xəbər verir ki, BBC-yə müsahibə verən işçi deyir ki, “Bir ayda 31 gün varsa, 31-nin hamısında işləyəcəm”.
Əksər işçilər ayda yalnız bir gün istirahət etdiklərini deyirlər.
Bu imperiyanın mərkəzində yerləşən bölgədə Çindəki əmək qanunlarına zidd olaraq həftədə təxminən 75 saat tikiş maşınlarında oturan işçi qüvvəsi var.
Bu saatlar daha yüksək gəlir əldə etməyə ümid edən kənd işçilərinin məskunlaşdığı sənaye mərkəzi olan Quançjouda və ya uzun müddətdir ki, dünyanın ən rəqabətsiz fabriki olan Çində normal hesab edilir.
Lakin bu vəziyyət bir vaxtlar Çində çox az tanınan bir şirkət olan və 5 il ərzində qlobal nəhəngə çevrilən Şeyn haqqında suallar doğurur.
Hələ də özəl mülkiyyətdə olan şirkətin dəyəri 60 milyard dollar civarında qiymətləndirilir. Şirkət həmçinin London birjasına daxil olmağı hədəfləyir.
Bununla belə, şirkətin sürətli yüksəlişi işçilərə münasibəti və məcburi əmək iddiaları ilə bağlı bəzi mübahisələrə səbəb olub.
Keçən il şirkət Çindəki fabriklərində uşaqların işlədiyini etiraf edib.
Şeyn BBC-nin müsahibə təklifini qəbul etməyib, lakin onlar verdiyi açıqlamada deyiblər: "Şeyn təchizat zəncirimizdəki bütün işçilərə ədalətli və ləyaqətlə rəftar edilməsini təmin etməyə sadiqdir" və "idarəetməni və uyğunluğu gücləndirmək üçün on milyonlarla dollar sərmayə qoyulub”.
Bəyanat belə davam edib:
"Biz kompensasiya üçün ən yüksək standartları müəyyən etməyə çalışırıq. Biz bütün təchizat zənciri tərəfdaşlarımızdan davranış kodeksimizə riayət etməyi tələb edirik. Şeyn uyğunluğu təmin etmək üçün auditorlarla işləyir."
Qeyd edək ki, Şeynin uğuru onun həcmindədir. Onlayn satış üçün kataloq yüz minlərlədir. 10-12 dollara paltarlar, 7-8 dollara sviterlər, orta qiymətləri isə 10 dollardan aşağı olan ümumi qiymətlər var.
Şirkət H&M, Zara və Primark kimi brendləri geridə qoyaraq gəlirlərini artırıb. Məhsullar, əksəriyyəti Şein təchizatçıları olan təxminən 5 min fabrikə ev sahibliyi edən Şeyn kəndi kimi yerlər tərəfindən təmin edilir.
Tikiş maşınları və parça rulonları üçün yer açmaq üçün binalarda boşluqlar kəsilib, zirzəmi qapıları isə zahirən sonsuz tədarük üçün həmişə açıqdır.
"Biz adətən gündə 10-12 saat işləyirik. Bazar günləri təxminən üç saat daha az işləyirik", - adını açıqlamaq istəməyən Jiangxidən olan 49 yaşlı qadın deyib.
Şeynin hazırda baş ofisi Sinqapurda olsa da, məhsullarının əksəriyyətinin Çində istehsal olunduğu danılmaz faktdır.
\\BBC
Günel Məlikzadə
