Suriyada Bəşər Əsəd rejiminin devrilməsindən sonra Yaxın Şərqdə müşahidə olunan vəziyyət diqqət çəkir. Xüsusilə İsrailin İranın proksilərinə qarşı keçirdiyi əməliyyatlar fonunda Tehranın PKK terror qruplaşmasına dəstəyi müzakirələrə səbəb oldu.
Həmçinin İran Prezident Məzud Pezeşkianın yanvarın 17-də Rusiyaya səfəri gözlənilir. Burada Prezident Vladimir Putinlə iki ölkə arasında strateji tərəfdaşlıq haqqında sazişin imzalanacağı bildirilir.
Bəzi ekspertlərin fikrincə, Yaxın Şərqdə gərginlik hələ bir müddət davam edəcək və Suriyadan sonra hədəfdə İran var.
News24.az globalinfo.az-a istinadla danışan politoloq Rüstəm Tağızadə deyib ki, İranın keçirdiyi hərbi təlimlər və güc nümayişləri Əsəd rejiminin süqutundan, İsrailin hərbi əməliyyatlarından və HƏMAS-la “Hizbullah” kimi proksilərin zəifləməsindən sonra yaranmış vəziyyətə aydın cavabdır:
“Tehranın xüsusilə Hörmüz boğazı kimi bölgələrdə müdafiə tədbirlərini gücləndirmək qərarı regional hücum siyasətindən güc bazasını möhkəmləndirməyə keçiddən xəbər verir. İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusu (SEPAH) ilə İran ordusu arasında əməkdaşlığın genişləndirilməsinə diqqət yetirilməsi, həm də milli təhlükəsizliyin daxili prioritetliyini göstərə bilər.
İraq-Suriya sərhədi boyunca Xalq Səfərbərlik Qüvvələri (PMF) bölmələrinin yenidən qurulması İranın qeyri-sabitlik risklərini azaldaraq təsirini saxlamaq səyləridir.
İraq milislərinin Suriyadan uzağa yerdəyişməsi Tehranın Dəməşqdə “Heyət Təhrir əş-Şam”ın (HTŞ) başçılıq etdiyi müvəqqəti hökumətə qarşı tarazlıq yaratmaq imkanlarını məhdudlaşdıra bilər. Bu da potensial olaraq regionda sabitliyin daha da pozulmasına gətirib çıxaracaq”.
Rüstəm Tağızadə
Politoloqun sözlərinə görə, Suriya Milli Ordusunun məzhəb hekayəsi və Assadist təbliğatına uyğunluğu HTŞ-nin rəhbərlik etdiyi müvəqqəti hökuməti sarsıtmaq cəhdini göstərir:
“Qrupun Latakiyadakı hücumu müxalifətin nəzarətində olan bölgələrdə təhlükəsizliyin zəifliyini vurğulayır. Əsədyönlü hekayələrin yenidən canlanması məzhəblərarası qarşıdurmaların alovlanması, Suriyanın müxalifət mənzərəsini daha da parçalamaq və HTŞ-nin rəhbərlik etdiyi administrasiyanın sabitliyinə xələl gətirmək riski daşıyır.
Hazırda HTŞ həm xarici hücumlarla, həm də daxili idarəetmə problemləri ilə üzləşib. Bu cür məsələlərin effektiv həllində hər hansı uğursuzluq qanuniliyin itirilməsinə, kritik regionlarda onun idarəçiliyinin zəifləməsinə səbəb ola bilər”.
R.Tağızadə bildirib ki, Türkiyənin kürd YPG milislərini (SDF) yox etmək əzmi onun cənub sərhədinin təhlükəsizliyinə sadiqliyini nümayiş etdirir:
“Ankara strateji məqsədlərinə çatmaq üçün hərbi vasitələrdən istifadə edərək pilotsuz təyyarə və artilleriya zərbələri həyata keçirir. Bu isə ABŞ-ın narazılığına səbəb olur. Potensial olaraq Suriyanın şimal-şərqində sabitliyi pozulur, İŞİD-in dirçəlməsi və ya İranın dəstəklədiyi milislərin təsirini genişləndirmək üçün imkanlar yaranır.
Türkiyənin xarici işlər naziri Hakan Fidanın açıqlamalarında bölgədə hərbi əməliyyatların diplomatik fəaliyyətlə iç-içə olduğunu vurğulanır. Ankaranın əməliyyatları diplomatiya ilə balanslaşdırmaq bacarığı, onun regional güc rolunu formalaşdıracaq”.
