Ölkəmizdə qadınların hüquqlarının etibarlı qorunması, onların kişilərlə bərabər səlahiyyət və imkanlara malik olması aktuallıq kəsb edən məsələlərdəndir. Gender bərabərliyi sahəsində həyata keçirilən mütərəqqi addımlar bu gün də müşahidə olunmaqdadır. Azərbaycanda insan hüquqlarının müdafiəsi çərçivəsində gender bərabərliyinin təmin edilməsi və dövlət qulluğunda qanunun aliliyi prinsipinin qorunması istiqamətləri dövlət siyasətində əsas yer tutur.
Bu məqamda vurğulamaq yerinə düşər ki, gender bərabərliyinin çox mühüm tərkib hissələrindən biri olan qadınlara seçki hüququnun verilməsi sahəsində Azərbaycan təcrübəsi unikal nümunələrdəndir. Əvvəla qeyd edək ki, bir sıra aparıcı Qərb ölkələrindən fərqli olaraq Azərbaycanda qadınların siyasi hüquqları uğrunda kütləvi mitinqlər keçirilməyib. Buna rəğmən, Azərbaycan qadınları səsvermə hüququnu bəzi Qərb ölkələrində olduğundan daha əvvəl alıblar. Belə ki, Şərqdə ilk demokratik respublika quran Azərbaycanda qadınlara səsvermə hüququ 1918-ci ildə verilib. Məlumat üçün qeyd edək ki, ABŞ-ın bütün ərazisində qadınlara səsvermə hüququ 1920, Böyük Britaniyada 1928, Fransa və İtaliyada 1945, Yunanıstanda isə 1952-ci ildə verilib.
“Qadınların seçkilərdə fəallığının yüksəldilməsi”
Bu günlərdə “Qadınların seçkilərdə fəallığının yüksəldilməsi” mövzusunda tədbir keçirilib. Tədbir Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsi, Mərkəzi Seçki Komissiyası və “Bərabər İnkişaf Naminə” Koalisiyanın birgə əməkdaşlığı, Qusar Qadın Resurs Mərkəzinin iştirakı ilə baş tutub.
Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsindən bildirilib ki, 105 qadının qatıldığı tədbirdə “Bərabər İnkişaf Naminə” Koalisiyanın üzvü Təranə Kərimova müasir dövrdə gender bərabərliyinin bütün sahələrdə olduğu kimi, dövlət idarəetməsi və siyasi sferada da qorunmasının vacibliyindən danışıb. O, Azərbaycan qadınlarının ölkəmiqyaslı tədbirlərdə daim aktivlik nümayiş etdirməsinin sevindirici hal olduğunu qeyd edib.
Sonra Qusar Dairə Seçki Komissiyasının sədri Cəlil İbrahimov seçki prosesində qadınların fəallığının nümayiş etdirilməsinin əhəmiyyətini vurğulayıb.
Qusar Rayon Mərkəzi Xəstəxanasının həkimi Xuraman Əliyeva və şəhər 2 saylı tam orta məktəbin müəllimi Rima Cavadova çıxış edərək, Qusarın qadın sakinlərinin rayon üzrə fəallığından danışıblar. Sonda tədbir iştirakçılarının təklifləri dinlənilib, sualları cavablandırılıb.
Qadın əməyinin qadağan olunduğu iş yerlərinin sayı azaldılıb
Bundan başqa, “Əmək münasibətləri, əməyin mühafizəsi və insan resursları ekoloji, sosial və korporativ idarəetmə yanaşmasının əsas istiqamətlərindən biri kimi” mövzusunda konfrans keçirilib. Tədbirdə çıxış edən Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi yanında Dövlət Əmək Müfəttişliyi Xidmətinin rəis müavini Nərmin Mirzəyeva bildirib ki, ESG (ekoloji, sosial və korporativ idarəetmə) yanaşmasının tətbiqində sosial komponent mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Onun sözlərinə görə, burada əsas diqqət əmək hüquqlarının qorunması, əməyin mühafizəsi və iş yerlərinin təhlükəsizliyinə yönəlir.
N. Mirzəyeva qeyd edib ki, Dövlət Əmək Müfəttişliyi Xidməti sosial qanunvericilik bazasının təkmilləşdirilməsi istiqamətində mühüm işlər görüb: “Əsas dəyişikliklərdən biri gender bərabərliyinə nail olunması və qadınların hüquqlarının genişləndirilməsi ilə bağlıdır.
Əmək qanunvericiliyinə edilən dəyişikliklərə əsasən, qadınların bir sıra ağır və zərərli işlərdən kənarlaşdırılması məhdudiyyəti aradan qaldırılıb. Bunun əvəzinə, yalnız hamilə və 1 yaşına qədər uşağı olan qadınlar üçün xüsusi iş yerlərində işləmək qadağası tətbiq edilib. Nəticədə, qadınların əməyinin qadağan olunduğu iş yerlərinin sayı 700-dən 200-ə qədər azaldılıb.
Bununla yanaşı, ezamiyyətlər, əlavə iş saatları və qeyri-iş günlərində qadınların işə cəlb edilməsi ilə bağlı yeni qaydalar təsbit edilib. Xüsusilə, 14 yaşına qədər uşağı olan, hamilə və ya 18 yaşına qədər əlilliyi olan uşağı olan qadınların yalnız razılıq əsasında bu cür işlərə cəlb olunması qanuniləşdirilib. Bu dəyişikliklər nəticəsində Azərbaycanın Dünya Bankının gender bərabərliyi reytinqində indeksi 7 % artaraq 85-ə çatıb”.
Qanunvericilik layihələri hazırlanıb
Xidmətin rəis müavini əlavə edib ki, hazırda gender bərabərliyinin təmin edilməsi ilə bağlı digər qanunvericilik layihələri də müzakirə olunur: “Bunlardan biri seksual qısnamaya qarşı tədbirlərin gücləndirilməsi, digəri isə eyni əmək üçün qadın və kişilərin bərabər əməkhaqqı almasını təmin edən 100 nömrəli konvensiyanın tətbiqi ilə bağlıdır. Bu istiqamətdə işlər davam etdirilir”.
Yeganə BAYRAMOVA
