"Bu sanksiyalar Rusiyanın enerji sektoruna ağır zərbə vuracaq..."
Bu gündən etibarən Avropa İttifaqının Rusiya mənşəli sıxılmış təbii qazın (STQ) Avropa limanlarında təkrar yüklənməsini qadağan edən sanksiyaları qüvvəyə minib.
Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə "obozrevatel.com" nəşri məlumat yayıb.
Məlumatda deyilir ki, bu məhdudiyyətlər Avropanın Rusiyaya qarşı iqtisadi təzyiqlərini gücləndirən 14-cü sanksiya paketi çərçivəsində 2024-cü ilin iyununda qəbul edilsə də, öncədən bağlanmış müqavilələrə görə martın 26-dək təxirə salınıb.
Yeni qadağalar təkcə STQ-nin təkrar yüklənməsini deyil, həm də ona aid texniki dəstəyi, broker xidmətlərini, maliyyələşdirməni və maliyyə yardımlarını əhatə edir. Lakin Avropa İttifaqı ölkələri öz daxili enerji ehtiyacları üçün Rusiyadan STQ təkrar yüklənməsinə icazə verə bilər.
Avropa İttifaqı rəsmiləri bu sanksiyaları Rusiyanın enerji sektoruna "ağır zərbə" kimi qiymətləndirir. Qadağalar nəticəsində Moskva yeni bazarlar və logistika marşrutları axtarmaq məcburiyyətində qalacaq ki, bu da əlavə xərclərə, tədarük azalmasına və qaz ixracından gələn gəlirlərin düşməsinə səbəb ola bilər.
Sanksiyaların əsas məqamları:
- Rusiya STQ-sinin Avropa limanlarında təkrar yüklənməsinə qadağa;
- "Arctic LNG-2" və "Murmansk LNG" layihələrinə investisiyaların dayandırılması;
- Rusiya gəmilərinin Avropa İttifaqı limanlarına girişinə məhdudiyyətlər (əgər onlar silah, Ukraynadan oğurlanmış taxıl və ya enerji infrastrukturu üçün məhsullar daşıyırsa);
- İkili təyinatlı məhsulların ixracına daha sərt nəzarət;
- Rusiya şirkətləri və fiziki şəxslərə qarşı əlavə sanksiyalar.
Rusiyanın STQ ixracında Avropanın rolu
Rusiyanın əsas qaz yataqları və sıxılmış qaz istehsal edən zavodları Arktik bölgəsində yerləşir. Buradan qaz xüsusi buzqıran tanker gəmilərinə yüklənir və Avropanın donmayan sulardakı limanlarına daşınır. Bu limanlarda STQ daha kiçik tankerlərə köçürülərək Türkiyə, Hindistan, Çin və Cənub-Şərqi Asiya bazarlarına göndərilir.
Yay aylarında isə Şimal Dəniz Yolu açıq olduğuna görə Rusiya tankerləri Avropa limanlarından asılı qalmadan Asiya bazarlarına birbaşa çatmaq imkanına malik olur. Buna baxmayaraq, Avropa limanları hələ də Rusiyanın STQ tədarükünün mühüm hissəsini təşkil edir.
Bu kontekstdə ən böyük müqavilə Rusiyanın "Yamal LNG" şirkəti (NOVATEK-in tərkibindədir) ilə Belçikanın "Fluxys" şirkəti arasında bağlanıb. 2019-cu ildə Belçikanın Zeebruqqe limanında xüsusi olaraq Rusiyadan gələn STQ-nin təkrar yüklənməsi üçün 180 min kubmetr tutumlu rezervuar tikilib ki, bu da illik 8 milyon ton STQ-nin Avropada yenidən yüklənməsinə imkan verib.
Avropa İttifaqı rəsmiləri bildirib ki, Rusiyanın Avropa limanlarında STQ təkrar yüklənməsi və digər məhdudiyyətlərin aradan qaldırılması üçün əsas şərt Rusiyanın bütün Ukrayna ərazilərindən tamamilə çıxmasıdır.
