Elçin Əsgərov: "Fitr bayramının hansı gün qeyd edilməsi astronomik deyil, inanc məsələsidir"
Ramazan ayının başlanğıcı və bitişi ilə bağlı ayın görünməsi məsələsi İslam dünyasında uzun illərdir müzakirə edilir. Bu mübahisənin əsas səbəbi müxtəlif məzhəblərin və ölkələrin fərqli metodlarla ayın doğuşunu təyin etməsidir.
Musavat.com xəbər verir ki, bəzi İslam alimləri hesab edirlər ki, Ramazan ayının başlanğıcı və Şəvval ayının (Ramazan bayramının) təyini üçün ayın gözlə görünməsi əsas götürülməlidir. Bu metod İslamın ilk dövrlərində tətbiq edildiyi üçün ənənəvi yanaşma kimi qəbul edilir.
Digər alimlər isə astronomik hesablamalara əsaslanmağın daha dəqiq olduğunu bildirirlər. Onların fikrincə, müasir texnologiyalarla ayın üfüqdə görünə biləcəyini əvvəlcədən müəyyən etmək mümkündür və bu, mübahisələri azalda bilər.
Dünyanın müxtəlif yerlərində ayın görünmə vaxtı fərqli ola bilər. Buna görə bəzi ölkələrdə Ramazan bir gün əvvəl, bəzilərində isə bir gün sonra başlaya bilər.
Bəzi İslam ölkələri yalnız öz ərazilərində ayı görməyi əsas götürürlər, digərləri isə başqa ölkələrin elanlarını da qəbul edirlər.
Bizimlə söhbətdə dini məsələlər üzrə ekspert, İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı Gənclər Forumunun Avrasiya üzrə Regional Mərkəzinin İdarə Heyətinin sədri Elçin Əsgərov bu məsələyə mövqeyini bildirib:"QMİ-nin bayramı "köhnə metod" ilə qeyd etdiyi zamanda da bunu dəfələrlə demişəm, indi "yeni metod" ilə qeyd etdiyi zamanda da deyirəm - Fitr bayramının hansı gün qeyd edilməsi astronomik deyil, inanc məsələsidir.
Astronomik deyil ona görə ki, əslində çoxunun düşündüyünün əksinə olaraq İslam dünyasında Ayın çıxıb-çıxmadığını müzakirə və mübahisə etmirlər. Hamı yeni Ayın hilalının harada doğub, harada görünməli olduğunu müasir astronomik mərkəz, proqram və "app"larla öncədən müşahidə və müzakirə edə bilir.
İnanc məsələsidir ona görə ki, İslam dünyasında bayramla bağlı əsas mübahisə predmeti Peyğəmbərin hədisinin şərhinə olan fərqli inancdır - qısa desək, bəziləri inanır ki, yeni Ayın hilalı dünyanın harasında görünsə, bayram etmək olar, bəziləri də inanır ki, yeni Ayın hilalı gecələrinin çox hissəsi üst- üstə düşən regionlarda görünəndə bayram etmək lazımdır. Məsələn, Kanadanın Qərb hissəsində axşam düşəndə görünən Ayın, həmin vaxt gündüzünü yaşayan və axşamı və gecəsində Ay görünməyən Pakistana aidiyyətı yoxdur. Pakistanla eyni zamanda gecə yaşayan regionda Ay görünəndə Pakistan bayram edəcək.
Ən əsası - yenə çoxunun düşündyünün əksinə olaraq bunun nə sünni-şiə ayırımına, nə İran-Turan məsələsinə aidiyyətı var. Sünni və şiələrin öz arasında da bu məsələyə fərqli yanaşmalar var.
Odur ki, inanc məsələsinə müdaxilə edib kimin hansı gün Ramazana başlamalı və bitirməli olduğunu "göstərişlə" diqtə etmək nə sekulyar prinsiplərə uyğundu, nə dini, nə də etik.
Ramazan orucu dövlət tapşırığı və ya dövlət proqramı da deyil ki, oruc tutmağı və ya bitirməyi, əhya gecələrini nə vaxt həyata keçirməli olduğunu da dövlət qurumları göstəriş versin.
İstəyirlərsə ki İranın və ya digər xarici ölkələrin dini təsiri azalsın ölkədə, düz edirlər. Amma o işi bu cür görməzlər. Əksinə, onun yolu tamamilə əks tərəfdədir, indi son iki ildə edilən formada heç deyil. Amma bu, ayrı bir mövzudur".
Qurum sədri qeyd edib ki, bu dəqiqəyə edilmiş rəsmi bəyanatlara görə, Pakistan, Banqladeş, Hindistan, Oman, İndoneziya, Malayziya, Bruney, Suriya, İordaniya, Mərakeş, İran və İraq Fitr bayramını mart ayının 31-nə elan ediblər:"Səudiyyə Ərəbistanı, Türkiyə, BƏƏ, Qətər, Bəhreyn, Küveyt, Fələstin, Livan kimi ölkələr və başqaları (tam məlumat hələ yoxdur) isə Fitr bayramını, sabah 30 marta elan etdilər.
Azərbaycanda da rəsmən 30 və 31 Mart Fitr bayramı günləridir.
Hansı gündə qeyd etməsindən asılı olmayaraq oruc turmuş hamının qarşıdan gələn Fitr bayramı mübarək olsun".
Afaq Mirayiq,
Musavat.com
