Yeni dron tədqiqatları göstərir ki, Qafqaz dağlarında eramızdan əvvəl 1500-500-cü illər arasında tikilmiş 3 min illik qala olan Dmanisis Gora, Şərqi Avropada Tunc dövrünə aid yaşayış məskənləri haqqında anlayışımızı yenidən formalaşdırır.
Hafta.az-ın yazdığına görə, Krenfild Universitetindən Nataniel Erb-Satullo deyib ki, Dmanisis Qora təkcə Qafqazın cənub regionu üçün vacib tapıntı deyil, o, iri yaşayış məntəqələrinin strukturunun müxtəlifliyi baxımından daha geniş əhəmiyyət daşıyır.
Qazıntılar ilk dəfə 2023-cü ildə ərazidəki iki dərin dərə arasındakı möhkəmləndirilmiş hissədə başladı, lakin yay otlarının öldüyü payızda edilən sonrakı ziyarət, strukturun ilk düşünüldüyündən çox daha böyük ola biləcəyini ortaya qoyub.
Tədqiqatçılar daha sonra qala ərazisindən kənarda digər istehkamların və digər tikililərin qalıqlarını tapıblar.
Ərazinin ölçüsünü yerdən ayırd etməyin mümkün olmadığını başa düşdükdə, bölgənin süni xüsusiyyətlərini tədqiq etmək və xəritələşdirmək üçün dronlardan istifadə ediblər.
Dr. Erb-Satullo deyir: "Dron təxminən 11 min şəkil çəkdi, yüksək keyfiyyətli rəqəmsal yüksəklik modelləri və ortofotolar (hər nöqtəni düz aşağı baxdığınız kimi göstərən kompozit şəkillər) yaratmaq üçün qabaqcıl proqram təminatı ilə birləşdirildi. Bu məlumat dəstləri bizə gözə çarpmayan topoqrafik xüsusiyyətləri müəyyən etməyə və bütün şəhər divarlarının, qəbirlərin, çöl sistemlərinin və kənar yaşayış məntəqəsindəki digər daş tikililərin dəqiq xəritələrini hazırlamağa imkan verdi”.
"Anquity" jurnalında nəşr olunan təfərrüatlı araşdırma, qazıntı sahəsinin əvvəllər düşünüldüyündən 40 dəfə böyük və bir kilometr uzunluğundakı istehkam divarı ilə qorunan böyük bir xarici yaşayış məskəninin olduğunu ortaya qoyub.
Tədqiqatçılar hansı xüsusiyyətlərin yeni olduğunu başa düşmək üçün fotoşəkilləri “Soyuq Müharibə” dövründəki casus peyk şəkilləri ilə müqayisə ediblər. Bu, qədim yaşayış məskəninin bəzi hissələrinin müasir əkinçilik nəticəsində zədələndiyini üzə çıxarıb.
Tədqiqatçılar qalanın ərazidə gəzən pastoral qruplarla qarşılıqlı əlaqədən sonra genişləndiyindən və çöldəki böyük yaşayış məntəqəsinin, ehtimal ki, mövsümlə genişləndiyindən və daraldığından şübhələnirlər.
Alimlər Asiya, Avropa və Yaxın Şərqin kəsişməsində yerləşən bu kritik əhəmiyyətli bölgənin əhalinin sıxlığına, heyvanların hərəkətinə və kənd təsərrüfatı təcrübələrinə işıq salmaq üçün daha çox araşdırmaya ümid edirlər.
Bölgədəki yaşayış məskənləri ilə bağlı gələcək tədqiqatlar həm də Son Tunc və Erkən Dəmir dövrü cəmiyyətləri və bu cəmiyyətlərin necə fəaliyyət göstərməsi haqqında yeni məlumatlar verə bilər.
