Son zamanlar gənclərin, xüsusilə də tələbələrin vəfat etməsi ilə bağlı tez-tez xəbərlər tirajlanır. Vəfat edilmə səbəbləri içərisində daha çox intihar halları qeyd edilir.
Maraqlıdır, tələbələrin bu qədər intihara meyilli olmalarına səbəb nədir?
Mövzu ilə bağlı AzEdu.az-a açıqlama verən Qərbi Kaspi Universiteti “Psixologiya və Sosial iş” kafedrasının müəllimi, uzman psixoloq Səbinə Bayramova qeyd edib ki, intihara etika, fəlsəfi, dini, sosioloji, psixoloji və ya bioloji baxımdan yanaşmaq olar:
“Bütün bu yanaşmaların paylaşdığı ana sual, yaşamaqda olan bir canlının, öz istəyi ilə həyatına son verməsinə səbəb olan amillərin nələr olduğudur.
Gənc yaş qrupundakı intihar nisbətinin yüksək olması, ölkəmizdə baş verən sosial dəyişikliklərə bağlı olaraq ortaya çıxan nəsil konfliktləri, ənənəvi ailə quruluşunu qorumaq istəyən valideynlər tərəfindən gənclərə tətbiq edilən təzyiq və məhdudiyyətlər, gənclər arasında artan alkoqol, maddə istifadəsi, gənclərin intiharı bir etiraz metodu və ya bu həyat tərzindən qaçış yolu olaraq istifadə etməsi ilə izah edilə bilər. İntihar ölkəmizdə hər keçən gün böyüyən bir ictimai və ruhi sağlamlıq problemi halına gəlməkdədir.
Ümumiyyətlə, tələbələr arasında depressiya və təşviş yayılmış problemlərdir. Bu vəziyyətlər intihara meylliliyi artırır. Akademik uğur, gələcək karyera və şəxsi həyatla bağlı təzyiqlər tələbələrdə yüksək stress səviyyəsinə səbəb ola bilər. Ailə daxilindəki konfliktlər, valideynlərin boşanması və ya ailə üzvlərinin itirilməsi tələbələrin psixoloji vəziyyətinə mənfi təsir göstərə bilər. Sosial dəstəyin olmaması və ya dostlarla əlaqələrin zəif olması intihara meylliliyi artıran amillərdən biridir.
Dərslərdə uğursuzluq və ya gözlənilən nəticələri əldə edə bilməmək tələbələrdə özünə inamsızlıq və ümidsizlik yarada bilər. Valideynlərin və ya müəllimlərin yüksək gözləntiləri tələbələrdə təzyiq və stress yarada bilər. Təhsil haqqı, yaşayış xərcləri və digər maliyyə problemləri də tələbələrdə narahatlıq və stress yarada bilər”.
Psixoloqun sözlərinə görə, tələbələrə intihara meylliliklə bağlı bəzi məsləhətlər, onların psixoloji sağlamlığını qorumağa və çətinliklərlə daha yaxşı mübarizə aparmağa kömək edə bilər:
“Özünüzü tək hiss etdiyiniz zaman dostlarınızla, ailənizlə və ya etibar etdiyiniz bir müəllimlə danışın. Emosiyalarınızı paylaşmaq, yükünüzü yüngülləşdirə bilər.
Psixoloji dəstəyə ehtiyacınız olduğunu hiss edirsinizsə, bir psixoloq ilə görüşməkdən çəkinməyin. Peşəkar yardım, problemlərinizi daha yaxşı anlamağa və strateji həll yolları tapmağa kömək edə bilər. Meditasiya, yoqa və ya nəfəs alma texnikaları kimi stresslə mübarizə yollarını öyrənin və tətbiq edin. Bu metodlar, gündəlik həyatda daha sakit və balanslı olmağınıza kömək edə bilər.
Sağlam qidalanmaq, kifayət qədər yatmaq və müntəzəm olaraq idman etmək psixoloji sağlamlığınıza müsbət təsir göstərə bilər. Sağlam bədən, sağlam zehni dəstəkləyir. Gələcək üçün kiçik və real hədəflər qoyun. Bu, sizə məqsəd və istiqamət verə bilər. Hədəflərə çatmaq üçün planlar qurmaq və addım-addım irəliləmək motivasiyanızı artırar.
Universitetdə və ya cəmiyyətdə mövcud olan dəstək qruplarına qoşulun. Bu qruplar, oxşar problemlərlə üzləşən insanlarla tanış olmağınıza və təcrübələrinizi paylaşmağınıza imkan verər. Özünüzə vaxt ayırmaq və sevdiyiniz fəaliyyətlərlə məşğul olmaq, əhval-ruhiyyənizi yaxşılaşdırar. Hobbilərinizə və maraqlarınıza vaxt ayırmaq, gündəlik stressdən uzaqlaşmağa kömək edər.
Həyatın istənilən anında ümidinizi itirməyin və hər zaman kiçik-kiçik belə olsa, irəliyə doğru addımlayın. Unutmayın ki, hər bir çətinlik, sizi daha güclü və müdrik edən bir təcrübədir”.
