Almaniyada metal detektoru tərəfindən tapılan unikal və kiçik 1600 illik Roma asma kilidi qədim sivilizasiyalardakı miniatür sənətkarlığa işıq salır.
Uzunluğu bir santimetrdən bir qədər çox olan asma kilid Vestfaliyanın şimal-qərb bölgəsində aşkar edilib.
Vestfaliya-Lippe Regional Assosiasiyasından arxeoloq Maykl Rind deyir: “Qızıl miniatür qutu kilidinin Avropada analoqu yoxdur”.
Tədqiqatçılar artefaktın III və IV əsrlərdə Romada istifadə edilən qıfılların miniatür variantı olduğunu müəyyən etdilər ki, bu da həmin dövrdə imperiya ilə Şimali Almaniya arasında ticarətin olduğunu göstərir.
Metal detektordan istifadə edən Konstantin Frid deyir: “Tapıntını götürəndə demək olar ki, inanmadım, çünki bu tip Roma qıfılları adətən daha böyükdür və dəmir və ya bürünc parçalardan hazırlanır”.
Kilidin qalıqlarına yalnız onun silindrik komponenti daxildir, lakin antik dövrdə çox güman ki, onun açarı və zənciri də olub.
“Aydındır ki, kimsə kilidi sındırmaq və ya blokdan çıxarmaq üçün kilidi pozub”, – Frid deyib.
İlkin bərpa işləri zamanı mərkəzi silindrin dəmirdən olduğu müəyyən edilib.
Adi rentgen şüaları əvəzinə neytronlardan istifadə edən daha ətraflı CT skaneri, kilidin daxili mexanizmində yay, sürüşmə, əsas lövhə, bələdçi rels və sancaqdan ibarət olduğunu ortaya qoydu.
Tədqiqatçılar deyirlər ki, asma kilid müasir həmkarları kimi zərgərlik qutularını və ya sandıqlarını qorumaq üçün istifadə edilib.
Lakin onlar belə mürəkkəb qıfılın nə üçün hazırlandığını və onun alman sahibləri tərəfindən nəyi qorumaq üçün istifadə edildiyini bilmirlər.
Onun mexanizmini daha yaxşı başa düşmək üçün tədqiqatçılar latun və poladdan kilidin daha böyük surətini yaratdılar. “Landschaftsverband Westfalen-Lippe”nin (LWL) Mədəniyyət Direktoru Barbara Rüskoff-Parzingerin sözlərinə görə, artefakt Roma dəmirçilərinin və metal ustalarının “yüksək sənətkarlıq səviyyəsinə” işarə edir.
Tədqiqatçılar həmçinin bu qənaətə gəliblər ki, Vestfaliya bölgəsi o zaman Roma ilə qarşılıqlı əlaqədə olub. “Bu birdəfəlik idi, yoxsa buna bənzər qiymətli miniatürlər əvvəllər tapılmamışdı? Biz bu və digər suallar üzərində işləməyə davam edəcəyik”, – Rind deyir.
