Son zamanlarda artan ginekoloji problemlərlə bağlı “Leyla Medical Center”in uzman cərrah mama-ginekoloqu Dr. Raul Əzimov müsahibə verib.
“Qafqazinfo” həmin müsahibəni təqdim edir:
- Hamiləlik zamanı hansı əsas risk faktorlarına xüsusi diqqət yetirmək lazımdır?
- Hamiləlik zamanı qadınların qarşılaşa biləcəyi bir sıra risk faktorları vardır. Bunlar arasında yüksək təzyiq, şəkərli diabet, infeksiyalar, genetik xəstəliklər, psixoloji stress və bəzi mövcud xəstəliklər (məsələn, ürək-damar xəstəlikləri) yer alır. Həmçinin, çoxsaylı hamiləliklər, əvvəlki doğuş komplikasiyaları, yaşı az və ya çox qadınlar da risk altındadır.Bu səbəbdən, hər hamilə qadın müntəzəm olaraq həkim nəzarətində olmalıdır. Risk faktorları vaxtında aşkarlanarsa, hamiləlik daha sağlam və təhlükəsiz keçə bilər.
- Hamiləliyin son trimestrində yüksək təzyiqin idarə olunması üçün hansı üsullar tətbiq edilir?
- Hamiləliyin son trimestrində yüksək təzyiq (preeklampsiya və ya eklampsiya riski) çox ciddi problemlərə yol aça bilər. Bu vəziyyətin idarə olunması üçün bir neçə yanaşma var. İlk növbədə, hamilə qadına düzgün pəhriz, az duzlu qidalanma, istirahət və stressdən uzaq durma tövsiyə edilir. Həkimlər çox vaxt təzyiqi aşağı salmaq üçün dərmanlardan istifadə edirlər, amma bu dərmanlar yalnız həkim nəzarətində olmalıdır. Əgər, vəziyyət ciddi olarsa, qadın xəstəxanada müşahidə altında saxlanıla bilər. Müxtəlif vəziyyətlərdə doğuşun erkən başlanması da lazım ola bilər.
- Doğuşdan əvvəl qadınların mütləq keçməli olduğu müayinələr hansılardır?
- Doğuşdan əvvəl qadınların sağlamlığını qiymətləndirmək üçün bir neçə vacib müayinə mövcuddur. Bu müayinələrə qan təhlilləri, qan qruplarının müəyyənləşdirilməsi, HİV, hepatit B və C, sifiliz kimi infeksiyaların testləri daxildir. Bundan əlavə, ultrasəs müayinəsi ilə fetusun inkişafı, pozisiyası və ümumi vəziyyəti yoxlanılır. Həmçinin, qadınların əvvəlki doğuşları, cinsiyyət orqanlarının vəziyyəti və ümumi sağlamlıq durumu haqqında məlumat verilməsi vacibdir. Bu müayinələr həm də doğuşa hazırlıq və mümkün risklərin öncədən aşkarlanması baxımından əhəmiyyətlidir.
- Qeysəriyyə əməliyyatının hansı hallarda zəruri olduğunu necə müəyyənləşdirirsiniz?
- Qeysəriyyə əməliyyatı, təbii doğuşun mümkün olmadığı və ya ana və uşağın həyatını təhlükəyə atacaq hallarda həyata keçirilir. Belə hallara fetusun qeyri-normal mövqeyi, doğuş kanalının dar olması, fetusun oksigen çatışmazlığı, doğuş zamanı qanaxma və ya digər ciddi problemlər səbəb ola bilər. Həmçinin, ana sağlamlığı ilə bağlı məsələlər (məsələn, ürək xəstəlikləri, yüksək təzyiq və ya diabet) və əvvəlki doğuş təcrübələri də qeysəriyyə əməliyyatı tələb edə bilər. Həkimlər bütün faktorları qiymətləndirərək ən uyğun doğuş metodunu təyin edirlər.
- Endometriozun diaqnozu və müalicəsində hansı yeniliklər tətbiq edilir?
- Endometrioz, qadın reproduktiv sistemində ən çox rastlanan xəstəliklərdən biridir. Bu xəstəlik uzun müddət ərzində müalicə edilə bilən, amma hələ də tamamilə müalicə olunan bir xəstəlik deyil. Endometriozun diaqnozu əsasən laparoskopiya ilə qoyulur, amma son zamanlarda molekulyar biyoloji və genetik testlər daha çox tətbiq edilməkdədir. Bu testlər, xəstəliyin daha dəqiq və erkən mərhələdə diaqnozunu təmin edir. Müalicə isə fərdi yanaşmanı tələb edir və hormon terapiyaları, ağrı kəsicilər və minimal invaziv cərrahiyyə ilə həyata keçirilir. Laparoskopiya ilə endometriozla bağlı problemli toxumaların götürülməsi xəstəliyin gedişatını yaxşılaşdırır. Yeni dərmanlar və müalicə metodları xəstələrin həyat keyfiyyətini artırmaq üçün davamlı olaraq inkişaf etdirilir.
- Hormonal pozğunluqların qadın reproduktiv sağlamlığına təsirləri haqqında nə deyə bilərsiniz?
- Hormonal pozğunluqlar qadınların reproduktiv sağlamlığına çox mənfi təsir göstərir. Məsələn, polycystic ovary syndrome (PCOS), hipotiroidizm və hiperprolaktinemiya kimi problemlər döllənmə qabiliyyətinə, menstruasiya dövrünün nizamsızlığına, hətta erkən menopozla bağlı problemlərə yol aça bilər. Hormonlar, qadınların orqanizmində bir çox funksiyanı tənzimləyir və hormonal balansın pozulması, həmçinin ümumi sağlamlığa da təsir edir. Bu səbəbdən hormonal pozğunluqların vaxtında aşkarlanması və müalicəsi çox önəmlidir. Müasir hormon müalicələri və həyat tərzi dəyişiklikləri ilə bu pozğunluqların idarə olunması mümkündür.
- Profilaktik ginekoloji müayinələrin tez-tez keçirilməsi tövsiyə olunur?
- Profilaktik ginekoloji müayinələr qadınların ümumi sağlamlığını qorumaq və mümkün xəstəlikləri erkən mərhələdə aşkar etmək üçün vacibdir. Ümumiyyətlə, hər il müayinə olunması tövsiyə edilir. Lakin qadının yaşına, cinsi aktivliyinə və sağlamlıq vəziyyətinə əsasən, müayinələrin tezliyi dəyişə bilər. Məsələn, 21 yaşından sonra ilk Pap testinin edilməli olduğu, 30 yaşdan sonra isə HPV testinin əlavə olunması lazım olduğu bildirilir. Müntəzəm müayinələr, həmçinin uşaqlıq boynu xərçəngi, ovarian xərçəng və digər ginekoloji xəstəliklərin erkən aşkarlanmasında mühüm rol oynayır.
- HPV infeksiyasının qarşısının alınması üçün ən təsirli tədbirlər hansılardır?
- HPV infeksiyasının qarşısının alınması üçün ən təsirli tədbir vaksinasiyadır. HPV vaksinləri, xüsusilə cinsi aktivliyə başlamazdan əvvəl alındıqda, uşaqlıq boynu xərçəngi və digər HPV ilə əlaqəli xəstəliklərə qarşı əhəmiyyətli dərəcədə qoruma təmin edir. HPV vaksinləri 9 yaşdan başlayaraq, yəni hələ cinsi fəaliyyətə başlamamış gənc yaşlarda verilməlidir. Bununla yanaşı, müntəzəm ginekoloji müayinələr və HPV testləri infeksiyanın erkən aşkar edilməsində kömək edir.
- Uşaqlıq boynu xərçənginin skrininqi nə qədər effektivdir və hansı yaşda başlamaq lazımdır?
- Uşaqlıq boynu xərçənginin skrininqi, xüsusən də Pap testləri və HPV testləri ilə çox effektivdir. Bu testlər, xərçəngin erkən mərhələlərində aşkarlanmasını təmin edir və müalicə şanslarını artırır. Skrininqə 21 yaşından başlanmalı və 30 yaşdan sonra HPV testləri əlavə edilməlidir. 65 yaşına qədər müntəzəm testlər aparılmalıdır, ancaq bir neçə il ərzində normal nəticələr almış qadınlar üçün bu müddət uzadıla bilər.
- Hamiləliyin planlaşdırılması zamanı hansı ilkin müayinələrə ehtiyac var?
- Hamiləliyin planlaşdırılması zamanı qadınların ümumi sağlamlıq vəziyyəti, hormonları, infeksiyaları və genetik riskləri qiymətləndirilməlidir. Müayinələr arasında qan analizi, vitamin və mineral səviyyələrinin yoxlanması, həmçinin cinsi yoluxucu xəstəliklərə qarşı testlər yer alır. Həmçinin, qadının əvvəlki hamiləlik tarixini nəzərə alaraq, tibbi vəziyyəti və əvvəlki doğuş təcrübəsi də nəzərə alınmalıdır. Bu müayinələr, daha sağlam bir hamiləlik dövrü keçirmək və potansiyal riskləri azaldmaq üçün vacibdir.
Leyla Medical Center
Ünvan: Xətai rayonu, Yusif Səfərov küç.19
Ətraflı məlumat: *0101
Whatsapp dəstək nömrəsi: +994 55 455 0111
