Rusiyanın Asiya bazarına enerji ixracını genişləndirmək səyləri Çinin tələbləri, xüsusən də “Sibirin gücü 2” təbii qaz kəməri layihəsində ciddi maneələrlə üzləşir. Çin bu boru kəmərindən təbii qaz almaq üçün Rusiyadan qiymətlərin aşağı salınmasını və enerji ehtiyatlarına çıxış tələb edir.
Hafta.az-ın “Bloomberg”ə istinadən yazdığına görə, Çinə ixrac olunacaq Rusiya qazı Avropaya satışdan 28 faiz aşağı qiymətə təklif olunacaq. Lakin Pekin bu endirimin qeyri-kafi olduğunu bildirib və ilkin olaraq 37 faiz endirim tələb edib. Ekspertlər deyirlər ki, bu tələblər layihəni gecikdirir və Moskva hələlik Çinin şərtlərinə tam uyğunlaşmağa hazır deyil.
Məlumata görə, 2024-cü ildə “Sibirin gücü 1” boru xətti ilə Çinə təbii qaz ixracı əvvəlki ilə nisbətən 40 faiz artaraq 29 milyard kubmetri keçib. Lakin bu artıma baxmayaraq, Rusiyanın Asiya enerji bazarında rəqabətli mövqe qazanması üçün əlavə strategiyalara ehtiyac var.
Çin təbii qaza olan tələbatını təkcə Rusiyadan deyil, Qazaxıstan, Türkmənistan, Özbəkistan və Myanmadan da ödəyir. Ona görə də Moskva bazarda daimi yer tutmaq üçün daha cəlbedici ticarət şərtləri və iqtisadi stimullar təklif etməlidir. Ekspertlər Rusiyanın Çinə daha çox güzəştə gedə, məsələn, öz enerji ehtiyatlarını bölüşdürə biləcəyini irəli sürürlər.
Çinlə Rusiya arasında danışıqların çətinliyi layihənin icrasını ləngidir. “Sibirin gücü 1” boru kəmərinin tikintisi 15 il çəkdiyi halda, “Sibirin gücü 2” kəmərinin tikintisinə ən tez 2028-ci ildə başlanacağı və 2030-cu ildən sonra başa çatdırılacağı gözlənilir. Bu gecikmələrin arxasında təkcə qiymət müzakirələri deyil, həm də kəmərin keçəcəyi ölkələrlə bağlı təhlükəsizlik və siyasi narahatlıqlar dayanır.
Məsələn, boru kəmərinin hansı hissəsinin keçəcəyi Monqolustanla Çin arasındakı gərginlik Pekinin layihə ilə bağlı narahatlığını artırır. Lakin bütün bu çətinliklərə baxmayaraq, ekspertlər Çinin təbii qaza tələbatının artmaqda davam edəcəyini və Moskvanın Asiya bazarında daha güclü yer qazanmaq üçün danışıqlara açıq olacağını bildirirlər.
