YouTube-da və sosial şəbəkələrdə yayılmış bu kadrlar gerçəkdəndə, şok effekti yaradır. Çünki dövlət başçısı ilə müdafiə nazirininaşkar faşist, neonasist ideologiyasının daşıyıcıları olmaları,üstəlik yüz minlərlə insanın əzablarına və faciəsinə sevinmələrinormal insan şüurundan kənarda, zooloji nifrət səviyyəsində olananomaliyadır.
Söhbət Ermənistanın ilk prezidenti Levon Ter-Petrosyandan vəqonşu ölkənin ilk müdafiə naziri Vazgen Sarqsyandan gedir.
Levon Ter-Petrosyanın 1993-cü ilin iyul ayında "könüllülərhərəkatı" adlanan, əslindəsə terror təşkilatı olan “Yerkrapa”üzvləri qarşısında etdiyi çıxışın məzmunu öz kinayəsi ilə misligörünməmiş mənəviyyatsızlıq sayıla bilər.
Həmin dönəmdə kütləvi informasiya vasitələri üçün qapalısaxlanılan, ictimaiyyətdən gizlədilən həmin açıqlamalar bu günCənubi Qafqaz tarixində silinməz iz qoymuş cinayətlərin birbaşaetirafı kimi səslənir.
Ermənistanın ilk prezidenti Levon Ter-Petrosyanın rəhbərliketdiyi dövrdə ölkənin ideoloji əsaslarında faşizm prinsiplərinin nəqədər dərin kök saldığı bu çıxış vasitəsilə aydın şəkildə görünür.1993-cü ilin iyulunda keçirilmiş həmin iclasın yeni yayımlanmışvideomaterialları Ermənistan rəhbərliyinin həqiqi niyyətlərini vəbaxışlarını açıq-aşkar üzə çıxarır. Bu iclasda Ter-Petrosyan“Yerkrapa” terror təşkilatının üzvləri qarşısında Ermənistanın“uğurları” barədə danışır və etnik təmizləmələri, bir milyondan çoxazərbaycanlının doğma torpaqlarından zorla qovulmasını, onlarınməcburi köçkünə çevrilməsini “digər millətlərdən təmizlənmə” adıaltında təqdim edir. Bu cinayətləri Ermənistanın siyasi və millisiyasətinin uğuru kimi dəyərləndirir.
Ter-Petrosyan çıxışında yalnız məşum cinayətlərə haqqqazandırmaqla kifayətlənmir: o, Ermənistanın “digər millətlərdəntəmizlənməsi” ilə qürur duyduğunu ifadə edir. Etnik təmizləmələr vəazərbaycanlıların doğma torpaqlarından qovulması Ermənistanşovinizminin "böyük məqsədi"nin bir hissəsi kimi təqdim olunur. Buçıxış, demək olar ki, onilliklər ərzində gizlədilən Ermənistancinayətlərini tam ifşa edir.
Azərbaycanda bu sözlər qəzəb və nifrət doğurduğu halda,Ermənistanda adət etdiyimiz kimi, özlərini müdafiə etməyəçalışdılar. Ermənilərin Telegram kanalları və təbliğat mediasıdərhal azərbaycanlı mənbələri “manipulyasiyada” və “kontekstdənçıxarmaqda” ittiham etdi. Sanki eyni ssenarini təkrar edir,“Ter-Petrosyanın ifadələrinin rasizm kimi şərh edilməsinin əsassızolduğu” barədə danışırdılar. Fəqət yayımlanan videomateriallar hərşeydən daha güclü danışır. Ermənistan tərəfi niyə öz birinciprezidentinin bu sözləri ilə bağlı susmağa məcbur oldu? Cavabsadədir – həqiqətlərin üzə çıxacağından qorxurdular.
Məzkur iclasda o dövrün Ermənistan müdafiə naziri VazgenSərkisyan da iştirak edirdi. Məhz o, Ter-Petrosyanın buifadələrinin mətbuata çıxarılmasını qətiyyətlə qadağan etmişdi. O,bu açıqlamaların Ermənistanın beynəlxalq imicinə “ciddi zərər”verəcəyindən ehtiyatlanırdı. Onun həmin iclasda səsləndirdiyisözlər xüsusi diqqət çəkir:
Daha sonra Sərkisyanın çıxışı belə davam edir:
“Dövlət siyasətimizdə, məncə, ən qiymətli cəhət ondan ibarətdirki, əvvəlki illərdən, əsrin əvvəllərindən və daha əvvəlkidövrlərdən fərqli olaraq, siyasətimiz hadisələrdən əvvəl qaçmır,artıq çağırışlar və artıq qışqırıqlar olmadan həyata keçirilir vəsonda xalqımız danışmaqdan daha çox iş görməyi bacarır. Bu, bizimuğurlarımızın ən böyük təminatlarından biridir. Bu, ciddi siyasifəaliyyətin nəticəsidir. Çox vaxt, çox tez-tez şəxsi nüfuzlarınazərər vermək bahasına, hətta öz ünvanlarına təhqirlər olsa belə,dövlət və siyasi xadimlər heç vaxt kartlarını açmırlar. Bizimdövlət siyasətimizə hazırkı müzakirələrə və mübahisələrə, mətbuatdavə ya mediada işıqlandırılanlara əsasən yox, nəticələrə görə qiymətverilməlidir.
Bu mənada, bu gün və burada, məhz bu auditoriya qarşısında,respublika prezidenti özünə elə şeylər deməyə icazə verdi ki, mənbunu heç vaxt deməzdim. Sadəcə burada etibarlı bir mühit var vəprezident özünə güvəndiyi insanlar arasında olduğunu bildiyinə görəbəzi şeyləri dedi ki, mən onları deməzdim, xüsusən də çıxışınAğdamla bağlı olan hissəsini.
Təsəvvür edirsinizmi, əgər beynəlxalq mətbuatda yayılsa ki,respublika prezidenti hərbçilərin iştirak etdiyi bir iclasdaAğdamın işğal edildiyini elan edib? Digər şəraitdə mən bu barədəheç danışmazdım, amma özüm keçmiş jurnalist kimi bilirəm ki, bizimqardaşımız sensasiyaları sevir. Burada olan hər kəsdən xahiş edirəmki, bunu nəzərə alsın. Prezidentin çıxışı, xüsusilə də bu hissə,ümumiyyətlə, dərc olunmamalıdır. Bu, yalnız buradakı zal üçün, buinsanlar üçün, bu gənclər üçündür, geniş kütləvi yayılmaya aiddeyil. Bu, sadəcə olaraq, bizə özümüzə zərər verər. İclasımızadavam edirik”.
Vazgen Sərkisyanın qorxusu Ermənistanın rəhbərliyinin özcinayətlərinin qanunsuzluğunu dərk etməsindən irəli gəlirdi. Buetirafları gizlətmək cəhdi Ermənistanın cinayətkar siyasətininmahiyyətini bir daha təsdiqləyir.
Bu videomateriallar Ermənistanın cinayətlərini ifşa etməkləyanaşı, onun təməl prinsiplərinin - şovinizm və beynəlxalq hüququnkobud şəkildə pozulmasının sübutudur. Azərbaycan isə bu həqiqətləriüzə çıxarmaqla, həm hüquqi, həm də tarixi üstünlük əldə edir. Haqqhər zaman qalib gəlir. Ermənistanın ideologiyası tarixinsüzgəcindən keçərək məğlubiyyətə uğrayıb və dünya nəhayət, kiminqurban, kimin təcavüzkar olduğunu görür.
Sərkisyan səsləndirilən bəyanatların ağırlığını anlayaraq,onların açıqlanmasını qadağan etdi və bu, həmin ifadələrincinayətkar xarakterini dolayısı ilə təsdiqlədi. Lakin zaman hərşeyi öz yerinə qoydu. Ter-Petrosyanın gizlədilən etirafları və onuntərəfdarlarının qorxusu göstərir ki, onlar öz əməllərininqanunsuzluğunu mükəmməl anlayırdılar. Töhfə verilməsi lazım olantəmizləmə əvəzinə isə, onlar saxtakarlıq və susmaq yolunuseçdilər.
Bu videomateriallar Ermənistanın şovinist və fəşistideologiyasına əsaslanan cinayətkar siyasətinin danılmaz sübutunaçevrilir. Qarabağ və ona bitişik rayonların işğalı, etniktəmizləmələr, azərbaycanlıların evlərinin və məscidlərinindağıdılması - bunlar Ter-Petrosyan və onun ətrafının təkcə həyatakeçirdiyi deyil, hətta “uğur” kimi öyündüyü strategiyanın birhissəsi idi.
Bu gün, onilliklər sonra Ermənistan hələ də 1990-cı illərdəkifəaliyyətlərini müəyyənləşdirən ideologiyanın ləkəsini daşıyır.Amma tarix saxtakarlığa dözmür. 2020-ci ildə Azərbaycanın qələbəsibu qanlı fəsli bağlayan dönüş nöqtəsi oldu. Azərbaycan təkcə ərazibütövlüyünü bərpa etmədi, həm də dünyaya sübut etdi ki, ədalətgec-tez zəfər çalır. Qarabağ bu gün yenidən canlanır, uzun illərErmənistanın işğalı altında qalan torpaqlara on minlərləazərbaycanlı qayıdır.
Levon Ter-Petrosyan və Vazgen Sərkisyan - Ermənistan təcavüzününsimvolu olan şəxslər - bu siyasətin qurbanlarına çevrildilər. Bugün Ermənistan daxilində belə, Levon Ter-Petrosyan hörmətsizlikləqarşılanır və unudulub. Onun partiyası son seçkilərdə cəmi 1,5% səstoplayıb ki, bu da vaxtilə dövlətin birinci şəxsi olmuş şəxs üçünalçaldıcı nəticədir. Sərkisyan isə, cinayətləri gizlətməyi tələbedən şəxs, 1999-cu ildə terroristlər tərəfindən öldürülərək,vaxtilə ucaltdığı idealların qurbanı oldu.
Tarix öz işini görür. Bu gün Ermənistan dərin böhran içində olandövlətdir. Lakin Azərbaycan üçün təkcə zəfəri qeyd etmək deyil, həmdə belə cinayətlərin bir daha təkrarlanmaması üçün çalışmaqvacibdir. 1990-cı illərdəki Ermənistan siyasətinin bütünmahiyyətini üzə çıxaran bu videomateriallar beynəlxalq məhkəmələrdəhüquqi vasitə kimi istifadə edilməli və təcavüzün cəzasız qalabilməyəcəyini sübut etməlidir.
Həqiqət hər zaman qalib gəlir. Bu zəfər təkcə Azərbaycanınnailiyyəti deyil, həm də dünyanın dəyişdiyinin sübutudur. Ədalət nəqədər gizlədilsə də, həmişə üstün gəlir. Ermənistan 1991-ci ildəmüstəqilliyini elan etdikdən sonra üç onillik ərzində şovinizm,etnik nifrət və faşizm nişanələri nümayiş etdirdi. Bu, heç dəyüksək səslə söylənən ittiham və ya qərəzli yanaşmanın nəticəsideyil. Bu, ölkənin liderlərinin bəyanatları və onların minlərləinsana iztirab və faciə gətirən əməlləri ilə təsdiqlənmişnəticədir. Ermənistan dövləti təcavüz, zorakılıq və işğalı millisiyasətinin əsasına çevirdi.
Həqiqətləri gizlətmək üçün göstərilən bu səylər Ermənistanıifşadan xilas edə bilmədi. Yayımlanan kadrlar Ermənistanrəhbərliyinin öz cinayətkar siyasətini “ədalət uğrunda mübarizə”kimi göstərmək cəhdlərinin tamamilə əsassız olduğunu sübut edir.Tarix artıq mühakiməsini verdi və dünya nəhayət, kimin qurban,kimin təcavüzkar olduğunu gördü.
Ter-Petrosyanın çıxışlarından sonra həyata keçirilən praktikalaronun sözlərindən daha dəhşətli idi. 1980-ci illərin sonlarındanetibarən yüz minlərlə azərbaycanlı zorla Ermənistandan qovuldu.Onların evləri və mülkləri müsadirə edildi, mədəni irsi isə məhvedildi. Qarabağın və ona bitişik yeddi rayonun işğalı kütləviqətllər, şəhər və kəndlərin dağıdılması, dini və mədəni abidələrinməhv edilməsi ilə müşayiət olundu. Bu tarixdə ən faciəlisəhifələrdən biri isə Xocalı soyqırımı oldu – 600-dən çox dincsakin, o cümlədən qadınlar, uşaqlar və yaşlılar qəddarcasına qətləyetirildi.
Bu cinayətlər nə təsadüfi bir hadisə, nə də müharibənin yantəsiri idi. Onlar Ermənistan dövləti tərəfindən həyata keçirilənməqsədyönlü bir siyasətin nəticəsi idi. Bu, şovinizmə və əraziiddialarına əsaslanan etnik nifrət ideologiyası idi.
Ancaq zaman hər şeyi öz yerinə qoydu. Levon Ter-Petrosyanın1998-ci ildə siyasi məğlubiyyəti Ermənistanın fəşistideologiyasının sonunun başlanğıcı oldu. Robert Koçaryan və SerjSərkisyanın rəhbərlik etdiyi Qarabağ klanının təzyiqi altında o,prezident postundan istefa verməyə məcbur oldu. Bu günTer-Petrosyan siyasi izolyasiyada olan, hətta öz ölkəsində beləunudulan və təhqir olunan bir fiqurdur. Onun partiyası 2021-ci ilparlament seçkilərində cəmi 1,5% səs topladı - vaxtilə dövlətinbirinci şəxsi olmuş bir lider üçün bu, son dərəcə alçaldıcınəticədir.
Vazgen Sərkisyana gəlincə, onun sonu da dramatik oldu. 1999-cuildə Ermənistan parlamentində baş verən terror aktı zamanı o,vaxtilə özü qurmağa kömək etdiyi sistemin qurbanına çevrildi.
Tarix göstərdi ki, heç bir təcavüz və ya ədalətsizlik cəzasızqalmır. 2020-ci il müharibəsi Ermənistanın Azərbaycanıntorpaqlarını işğal etməsinə son qoyan dönüş nöqtəsi oldu. Prezidentİlham Əliyevin rəhbərliyi altında Azərbaycan təkcə öz ərazibütövlüyünü bərpa etmədi, həm də dünyaya göstərdi ki, ədalətgec-tez zəfər çalır. Bu gün Qarabağ yenidən canlanır, on minlərləazərbaycanlı uzun illər işğal altında olan torpaqlarına geriqayıdır.
Bu videomateriallar təkcə Ermənistanın cinayətlərini ifşa etmir,həm də Azərbaycanın əlində güclü hüquqi alətə çevrilir. OnlarErmənistan siyasətinin həqiqi mahiyyətini, beynəlxalq hüququ vəinsanlığın əsas prinsiplərini kobud şəkildə pozduğunu açıq şəkildənümayiş etdirir.
Azərbaycan sübut etdi ki, ədalət sadəcə bir söz deyil. Bu,illərlə sui-qəsdlər və intriqalar qurulsa belə, qalib gəlmə gücünəsahib olan bir qüvvədir. Ermənistanın faşist ideologiyası həqiqətvə qətiyyət qarşısında məğlub oldu. Dünya kimlərin qurban, kimlərinisə təcavüzkar olduğunu unutmadı.
Həqiqətsə həmişə ədalət uğrunda mübarizə aparanlarıntərəfindədir.
