Nələrə diqqət etməliyik?
Gündəlik qida rasionumuzda yağ mühüm elementlərdən biridir. Məlumdur ki, sağlamlıq həm də yediyimiz qidadan çox asılıdır. Son zamanlar tüğyan edən xəstəliklər yeyib-içdiyimizə diqqət yetirməyin vacib olduğunu göstərir.
Mütəxəssislərin fikrincə, hər bir insan gün ərzində ən azı 100 qram yağ qəbul etməlidir. Üstəlik, qəbul etdiyimiz yağın tərkibinin keyfiyyətli olması da orqanizm üçün çox vacibdir. Çünki orqanizmin tələb etdiyi vitamin və maddələrin bir qismi yağdan alınır. Ancaq keyfiyyətsiz və tərkibi zərərli maddələrlə zəngin yağlar orqanizmdə bir sıra problemlərin yaranmasına səbəb olur.
Satışda saxta və keyfiyyətsiz kərə yağları var
Azad İstehlakçılar İctimai Birliyinin sədri (AİİB) Eyyub Hüseynovun “Yeni Azərbaycan”a açıqlamasına görə, hər ay kərə yağlarındakı problemlərlə bağlı birliyə 4-5 istehlakçı zəngi gəlir: “Nehrə, kərə yağlarının əksəriyyətinin tərkibinə marqarin qatılır. Onu nehrədən keçirirlər, imitasiya olunur, guya təbii nehrə yağıdır. Bunların əksəriyyəti vaxtı keçmiş, təhlükəli bitki yağlarının qarışığıdır. Həmçinin marketlərdə hamının üstündəki inək şəklinə baxıb aldandığı yağlar da imitasiya olunur. Onlar da əslində qarışıq yağlar olur”.
Hansı yağ daha bərkdirsə...
E.Hüseynov bildirib ki, qidaların əksəriyyətinin üstündə aldadıcı informasiyalar var: “Yaxşı olar ki, kərə yağı alan zaman onu əldə bərk sıxsınlar. Hansı yağ daha bərkdirsə, o təbii kərə yağıdır. Mən bir neçə il əvvəl Yeni Zellandiyada Azərbaycana göndərilən kərə yağının istehsal zavoduna getdim və orda ölkəmiz üçün hazırlanan yağa baxdım. Hətta orda süd istehsalı və fermer təsərrüfatına da getmişdim. Orda heyvanlar açıq səma altında otlayırlar, yemlərlə yemləndirilmirlər”.
Yeməklərimizdə hansı yağlardan istifadə etməliyik?
Sağlam qidalanma üzrə mütəxəssis Məhsəti Hüseynova bildirib ki, yağ orqanizmə enerji verən, eyni zamanda da çox faydalı olan makroelementlərdən hesab olunur. Mütəxəssis qeyd edir ki, bitki və heyvan mənşəli yağlardan istifadə etmək lazımdır: “Xüsusilə tərkibində doymamış yağ turşuları olan yağlardan istifadə etmək yay aylarında daha çox faydalıdır. Buna da zeytun yağını nümunə göstərmək olar, çünki zeytun yağı soyuq sıxım olan, təbii, keyfiyyətli yağ hesab olunur. Bunu həm yeməklərdə, həm də salatlarda istifadə etmək olar. Daha sonra avokado yağından istifadə etmək də orqanizm üçün faydalıdır. Avokadonı həm tərəvəzlərlə, həm də qızartmalarda da istifadə etmək olar, eyni zamanda da həmin avokadodan az yağ istifadə etməklə, hər hansı bir səhər yeməyi, omlet kimi və yaxud digər səhər yeməyi kimi qəbul olunsa, gün ərzində orqanizmə enerji vermiş olur”.
Yağ yüksək istilik prosesinə məruz qaldıqda...
Mütəxəssisin sözlərinə görə, heyvan mənşəli yağlardan istifadə etməli olacağıqsa, bu zaman diqqət etməliyik ki, təbii kərə yağı və yaxud nehrə yağı olsun: “Bunlardan istifadə edərkən həddindən artıq çox qızartmamalıyıq, çünki yağ yüksək istilik prosesinə məruz qaldıqda tərkibində konserogen maddələr əmələ gəlir ki, bu da zamanla daxili orqanların və orqanizmin müxtəlif orqanlarını xərçəngə yoluxma riskini artırır. Yaxşı olar ki, yeməkləri hazırladıqda artıq bişməyə az qalmış yağ əlavə etmək həm yağın tərkibinin keyfiyyətli qalmasına, həm də orqanizmə zərər verməməsinə səbəb olur”.
Ərinmiş yağlar belə saxlanılmalıdır
Mütəxəssis ərinmiş yağdan istifadə zamanı nələrə diqqət etməli olduğumuz barədə də məlumat verib: “Yağ həddindən artıq əridilməməlidir və belə yağları saxlayarkən düzgün temperaturda şüşə və yaxud emal olunmuş qablarda saxlanılmalıdır ki, bu da yağın tərkibinin keyfiyyətli şəkildə qalmasına kömək olur. Yaxşı olar ki, ümumiyyətlə, keyfiyyətsiz yağlardan uzaq duraq, çünki dediyimiz kimi, orqanizmə zərər verir, ilk olaraq mədədə ağrılarla, həzm sistemində ağırlaşmalarla özünü göstərir”.
Yeganə BAYRAMOVA
