Bağırsaq xərçəngi, kolon və ya rektumda inkişaf edən xərçəng növüdür. Kolon xərçəngi olaraq da bilinən bu xəstəlik, bağırsağın müxtəlif hissələrində əmələ gələ bilər. Bağırsaq xərçəngi, dünya üzrə ən çox yayılan xərçəng növlərindən biridir və erkən diaqnoz qoyulmadığı halda ciddi sağlamlıq problemlərinə yol aça bilər.

Qlobal.net bağırsaq xərçənginin nə olduğunu, əlamətlərini, müalicə üsullarını və qarşısını alma yollarını ətraflı şəkildə izah edəcək

Bağırsaq Xərçəngi Nədir?

Bağırsaq xərçəngi, əsasən kolon (yəni, böyük bağırsaq) və rektum (yəni, bağırsağın son hissəsi) hissələrində inkişaf edən xərçəng növüdür. Bu xəstəlik, hüceyrələrin normal olaraq böyümək yerinə nəzarətsiz şəkildə artaraq şişlər yaratmağa başlaması ilə yaranır. Bu şişlər zamanla böyük ölçülərə çataraq bağırsaqın digər hissələrinə yayıla bilər.

Bağırsaq xərçəngi inkişaf etdikcə digər orqanlara, xüsusən də qaraciyər və ağciyərlərə metastaz edə bilər. Bu səbəbdən erkən diaqnoz və müalicə çox vacibdir. Bağırsaq xərçəngi, daha çox yaşlılarda, kişilərdə qadınlara nisbətən daha çox rast gəlinir, lakin hər yaşda insanı təsir edə bilər.

Bağırsaq Xərçənginin Əlamətləri

Bağırsaq xərçənginin əlamətləri erkən dövrlərdə çox müəyyən olmayabilir. Lakin xəstəlik irəlilədikcə daha ciddi əlamətlər meydana çıxır. Ən çox görülən əlamətlər aşağıdakılardır:

1. Mədə-bağırsaq pozulmaları:

   • Uzun müddət davam edən mədə ağrıları
   • Şişkinlik, qaz və həzm problemləri
   • Qəbizlik və ishalın dəyişməsi
   • İshal və ya qəbizlik hallarının çoxalmış olması
   • Həzm sistemi ilə bağlı narahatlıqlar

2. Qanaxma:

   • Bağırsaq xərçənginin ən yaygın əlamətlərindən biri, nəcisdə qan görməkdir. Bu, həm də gizli qanama şəklində ola bilər, bu da qara və ya tünd rəngdə olan nəcisdə müşahidə edilir.
   • Bağırsaqda qanaxma, bəzən ağrılı olsa da, çox vaxt ağrısız ola bilər. Buna görə də, qan görmək, dərhal həkimə müraciət edilməsini tələb edən bir vəziyyətdir.

3. Ağırlıq itkisi və yorğunluq:

   • Bu xəstəlik, bədən üzərindəki enerji səviyyəsini azaldar və qeyri-iradi kilo itkisinə səbəb ola bilər.
   • Xəstələr çox yorğun hiss edə bilər və heç bir səbəb olmadan ümumi zəiflik hissi yaranar.

4. Anemiya:

   • Bağırsaqda qanaxma nəticəsində anemiya inkişaf edə bilər. Bu, qan hüceyrələrinin sayının azalması ilə müşahidə edilir və beləliklə, bədəndə oksigen daşıma qabiliyyəti azalır.

5. Bağırsaq keçməsində çətinlik:

   • Bağırsaqda blokaj yaranarsa, yediyiniz qidaların düzgün həzm olunmaması və orqanizm tərəfindən düzgün mənimsənilməməsi nəticəsində bağırsaq keçməsində çətinliklər meydana gələ bilər.

Bağırsaq Xərçənginin Müalicəsi

Bağırsaq xərçənginin müalicəsi, xəstəliyin mərhələsinə, yerinə və orqanizmə təsirinə görə dəyişə bilər. Əsas müalicə metodları aşağıdakılardır:

1. Cərrahi müdaxilə:

   • Ən yaygın müalicə üsulu, şişin və xərçəngli toxumanın cərrahi əməliyyatla çıxarılmasıdır. Əgər xərçəng hələ erkən mərhələdədirsə, cərrahiyyə ilə bağırsağın xərçəngli hissəsi alınaraq sağlam toxuma saxlanıla bilər.
   • Bəzi hallarda, kolonun təzələnməsi və ya bağırsaq yolunun əlaqələndirilməsi üçün əlavə əməliyyatlar lazım ola bilər.

2. Kimyaterapiya:

   • Kimyaterapiya, xərçəng hüceyrələrinin böyüməsini və yayılmasını dayandırmaq üçün istifadə olunan dərman terapiyasıdır. Kimyaterapiya, xüsusən də xərçəngin mərhələli və yayılmış formalarında təsirli olur.
   • Kimyaterapiya dərmanları, şişin böyüməsini dayandırmağa kömək edir və digər orqanlara metastaz etməsinin qarşısını alır.

3. Radiasiya terapiyası:

   • Radiasiya terapiyası, xərçəng hüceyrələrini öldürmək və şişin ölçüsünü kiçiltmək üçün istifadə olunur. Bu müalicə üsulu, xərçəngin yerinə və tipinə görə təsirli ola bilər.

4. Targeted terapiya (məqsədli müalicə):

   • Bu müalicə üsulu, xərçəng hüceyrələrinin spesifik xüsusiyyətlərinə hədəf alır və sağlam hüceyrələrə zərər vermədən xərçəng hüceyrələrini öldürməyə çalışır.
   • Targeted terapiya, genetik testlərə əsaslanaraq tətbiq edilir və bəzi hallarda müsbət nəticələr verir.

5. Immunoterapiya:

   • Immunoterapiya, bədənin öz immun sistemini xərçəng hüceyrələrini tanıyıb öldürməsi üçün gücləndirən bir müalicə növüdür. Bu terapiya daha çox irəliləmiş mərhələlərdə istifadə olunur.

Bağırsaq Xərçənginin Qarşısını Almaq Üsulları

Bağırsaq xərçənginin qarşısını almaq və ya riskini azaltmaq üçün bir neçə önləyici tədbir mövcuddur:

1. Sağlam Qidalanma:

   • Liflə zəngin qidalar (meyvələr, tərəvəzlər, tam taxıllar) bağırsaq sağlamlığına müsbət təsir göstərir və xərçəng riskini azaldır.
   • Qırmızı ət və işlənmiş ətlərin istehlakını azaldmaq da bağırsaq xərçəngi riskini azaldan amillərdəndir.

2. Daimi Fiziki Aktivlik:

   • Aktiv həyat tərzi, həddindən artıq çəki və obezitenin qarşısını alır. Obezite bağırsaq xərçəngi riskini artıran əsas faktorlardan biridir.

3. Alkoqol və Siqaretdən Uzaq Durmaq:

   • Həm alkoqol, həm də siqaret istifadəsi bağırsaq xərçəngi riskini artırır. Bu səbəbdən bu vərdişlərdən uzaq durmaq vacibdir.

4. Daimi Tibbi Müayinələr:

   • Xüsusilə 50 yaş və yuxarı olan şəxslər üçün müntəzəm kolonoskopa (bağırsaq müayinəsi) və digər müayinələr tövsiyə olunur.
   • Əgər ailədə bağırsaq xərçəngi tarixi varsa, erkən yaşlardan müayinə olunmaq çox önəmlidir.

Bağırsaq xərçəngi ciddi bir xəstəlikdir, lakin erkən diaqnoz və müalicə ilə müsbət nəticələr əldə etmək mümkündür. Xəstəliyin əlamətləri və risk faktorlarına diqqət edərək, mütəmadi müayinələr keçirmək bu xərçəng növünün qarşısını almağa kömək edə bilər. Sağlam həyat tərzi və düzgün qidalanma, bu xəstəliyə qarşı ən yaxşı müdafiədir. Xərçəng diaqnozu qoyulan şəxslər üçün müasir müalicə üsulları mövcuddur və uğurlu müalicə üçün zamanında həkimə müraciət etmək çox önəmlidir.

Fidan
Qlobal.net