Astronomlar Böyük Partlayışdan milyonlarla il sonra meydana çıxan ilk ulduzların Kainatın su ilə zənginləşməsində əsas rol oynadığını müəyyən ediblər. Bu nəticələr alimlərin ilk kainatda suyun paylanması ilə bağlı anlayışlarını dəyişdirir.
Redaktor.az xəbər verir ki, bu barədə "Universe Today" (UT) portalı məlumat yayıb.
Su molekulları hidrogen və oksigendən ibarətdir. Hidrogen Böyük Partlayışdan dərhal sonra başlayan proseslər nəticəsində əmələ gəlib, oksigen isə daha sonra kütləvi ulduzların dərinliklərində əmələ gəlməyə başlayıb. Ulduzlar ölərkən bu elementlər kosmosa buraxılaraq suyun əmələ gəlməsinə kömək edib.
Son vaxtlara qədər suyun çox sonralar, ikinci nəsil ulduzların əmələ gəlməsi ilə geniş yayıldığına inanılırdı. Bununla belə, yeni bir araşdırma göstərdi ki, ilk ulduzlar artıq Kainatda əhəmiyyətli "su izi" qoyublar.
Belə ulduzlar tamamilə hidrogen və heliumdan ibarət nəhəng cisimlər idi. Alimlər onların təkamülünü və partlayışlarını modelləşdirərək belə ulduzların öldüyü zaman çoxlu miqdarda oksigenin ayrıldığını göstərdilər. Kütləsi Günəşdən 200 dəfə böyük olan bu böyük ulduzlar ətraf mühiti oksigen və digər elementlərlə zənginləşdirərək parlaq fövqəlnova kimi həyatlarını başa vurdular. Bu qalıqlardan əmələ gələn molekulyar buludların tərkibində Süd Yolunun oxşar buludlarından 10-30 dəfə çox su var idi.
Tədqiqatçıların hesablamalarına görə, Böyük Partlayışdan 100-200 milyon il sonra molekulyar buludlarda həyatın mümkün yaranması üçün kifayət qədər su və digər elementlər var idi. Ancaq həyatın həqiqətən belə erkən dövrdə meydana çıxa biləcəyi aydın deyil. Həmçinin, alimlərin fikrincə, erkən Kainatdakı suyun ionlaşma proseslərinin təsiri altında məhv ola biləcəyini nəzərə almağa dəyər.
Turan İSMAYIL
